۱۴۰۴ آذر ۲۱, جمعه

بازماندگان تحصیل در ایران؛ بحران حقوق بشری و نابرابری آموزشی

 




بازماندگان تحصیل در ایران؛ بحران حقوق بشری و نابرابری آموزشی

بحران بازماندگی از تحصیل در ایران
مهرنوش رهام
بازماندگی از تحصیل در ایران به یک بحران حقوق بشری و اجتماعی تبدیل شده است. طبق آخرین آمار رسمی وزارت آموزش و پرورش، حدود ۱۵۲ هزار کودک ۶ تا ۱۱ ساله از تحصیل بازمانده‌اند و بیش از ۱۳۰ هزار نفر در هیچ مدرسه‌ای ثبت‌نام نکرده‌اند. استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، تهران، خراسان رضوی و خوزستان بیشترین تعداد کودکان خارج از مدرسه را دارند، در حالی که استان‌های ایلام، سمنان و زنجان کمترین آمار را گزارش کرده‌اند. این شکاف استانی، نشان‌دهنده نابرابری شدید در دسترسی به حق آموزش است و تهدیدی جدی برای نسل آینده محسوب می‌شود.


 علل بازماندگی از تحصیل

مساله بازماندگی از تحصیل سابقه طولانی دارد. عوامل اصلی شامل:

  • فقر و محرومیت اقتصادی: بسیاری از کودکان برای کمک به خانواده مجبور به کار یا ماندن در خانه هستند و از تحصیل محروم می‌شوند.

  • فاصله جغرافیایی و کمبود مدارس: در روستاها و مناطق مرزی، نبود مدارس نزدیک یا فقدان وسایل حمل‌ونقل، دسترسی به آموزش را محدود می‌کند.

  • مهاجرت و اسکان غیررسمی: کودکان خانواده‌های مهاجر شهری یا سکونتگاه‌های غیررسمی، اغلب ثبت‌نام نمی‌شوند و خارج از چرخه آموزش باقی می‌مانند.

  • مسائل فرهنگی و اجتماعی: باورهای سنتی و کم‌اهمیتی به تحصیل در برخی مناطق باعث ترک مدرسه توسط کودکان می‌شود.

در استان سیستان و بلوچستان بیش از ۳۰ درصد کودکان مناطق روستایی امکان دسترسی به مدرسه ندارند. در استان‌های پرجمعیت شهری مانند تهران و خراسان رضوی نیز به دلیل جمعیت بالا و مشکلات اقتصادی، بازماندگان تحصیل قابل توجه هستند. این داده‌ها نشان می‌دهد که محدودیت‌های اقتصادی و اجتماعی همچنان مانع تحقق کامل حق آموزش می‌شوند.

حقوق کودکان برمبنای کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد

حق آموزش مطابق کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد، یک حق اساسی است که همه کودکان باید از آن برخوردار باشند. این کنوانسیون تصریح می‌کند که هر کودک حق دارد بدون تبعیض، به آموزش با کیفیت دسترسی داشته باشد و دولت‌ها موظفند شرایطی فراهم کنند که کودکان به مدرسه بروند و ترک تحصیل نکنند. محرومیت از تحصیل، نقض این حقوق است و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی جدی دارد.

عوامل اصلی نقض حقوق کودک در ایران:

  • فقر و محرومیت اقتصادی

  • کمبود دسترسی به مدارس، به‌خصوص در مناطق محروم و روستایی

  • کودکان مهاجر یا ساکن در مناطق غیررسمی که ثبت‌نام نمی‌شوند

  • عدم نظارت و سیاستگذاری موثر از سوی مسئولان

این بحران باعث می‌شود کودکان از حق اولیه خود برای تحصیل، آموزش و رشد اجتماعی محروم شوند و تهدیدی برای توسعه انسانی و عدالت اجتماعی در کشور است.


مقایسه استانی و تحلیل نتایج

استان‌های با بیشترین بازماندگان:

  • سیستان و بلوچستان: محرومیت شدید و فقر بالا

  • تهران: جمعیت بزرگ و مهاجران شهری

  • خراسان رضوی: مشکلات اقتصادی و کمبود مدارس

  • خوزستان: مناطق محروم و فاصله طولانی از مدارس

  • آذربایجان غربی: بازماندگی به دلایل مهاجرت و کمبود امکانات

استان‌های با کمترین بازماندگان:

  • ایلام، سمنان، زنجان، چهارمحال و بختیاری

  • دسترسی بهتر به مدارس و امکانات آموزشی

  • توجه بالاتر خانواده‌ها به تحصیل کودکان


نمودار بازماندگان تحصیل در استان‌های ایران

بیشترین بازماندگان
⬆️
سیستان و بلوچستان ██████████████
تهران ███████████
خراسان رضوی █████████
خوزستان ████████
آذربایجان غربی ███████
⬇️
کمترین بازماندگان
ایلام ██
سمنان ██
زنجان ██
چهارمحال و بختیاری ██

توضیح: هر بلوک █ تقریبی است و نشان‌دهنده تعداد نسبی بازماندگان است. نمودار واقعی رنگی هم آماده شده و می‌توان کنار مقاله قرار داد.


پیامدها و هشدار به مسئولان

بازماندگی از تحصیل پیامدهای گسترده دارد:

  • افزایش نابرابری اجتماعی

  • استمرار چرخه فقر و محرومیت اقتصادی

  • کاهش فرصت‌های شغلی و مشارکت اجتماعی برای نسل آینده

پیشنهادات:

  1. افزایش دسترسی به مدارس در مناطق محروم

  2. حمایت اقتصادی و جبرانی برای خانواده‌های کم‌درآمد

  3. بهبود ثبت‌نام کودکان مهاجر و اسکان‌های غیررسمی

  4. افزایش نظارت بر اجرای قوانین و سیاست‌های آموزشی


سخن پایانی

بازماندگی از تحصیل در ایران یک بحران حقوق بشری و آموزشی جدی است که نیازمند اقدام فوری و سیاستگذاری واقع‌بینانه است. هر روز که کودکان از مدرسه باز می‌مانند، شانس آنها برای آینده و مشارکت اجتماعی کاهش می‌یابد و نقض حقوق کودکان ادامه می‌یابد. مسئولان و دولت باید اقدامات عاجل و اثرگذار انجام دهند تا حق آموزش برای همه کودکان بدون توجه به استان، جنسیت یا وضعیت اقتصادی تضمین شود.



هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

از منبر تا مرزبان گردشگری؛ تقسیم مردم به زائر و غیرزائر، روایت تازه‌ای از نقض حق انتخاب

از منبر تا مرزبان گردشگری؛   تقسیم مردم به زائر و غیرزائر، روایت تازه‌ای از نقض حق انتخاب مهرنوش رهام آیت‌الله احمد علم‌الهدی ، امام‌جمعه مش...