رسوایی نفوذ و بحران مشروعیت جمهوری اسلامی؛ خوانش حقوق‌بشری مصاحبه کاترین پرز شکدم

 

رسوایی نفوذ و بحران مشروعیت جمهوری اسلامی؛ خوانش حقوق‌بشری مصاحبه کاترین پرز شکدم

مهرنوش رهام

مصاحبه کاترین پرز شکدم با شبکه ایران‌اینترنشنال، صرف‌نظر از میزان صحت و سقم همه جزئیات آن، یک‌بار دیگر چهره عریان ساختار قدرت در جمهوری اسلامی ایران را آشکار کرد؛ ساختاری بسته، غیرپاسخ‌گو و عمیقاً امنیتی که هم‌زمان از نفوذ می‌ترسد و از افشاگری، و برای مهار هر روایت خارج از کنترل، بی‌درنگ به ابزار سرکوب قضایی، تهدید امنیتی و جنگ تبلیغاتی متوسل می‌شود. آنچه شکدم روایت می‌کند، حتی اگر تنها بخشی از آن دقیق باشد، نه یک حاشیه رسانه‌ای بلکه نشانه‌ای روشن از بحران مشروعیت، فروپاشی اعتماد و هراس دائمی حاکمیت از حقیقت است.

در این مصاحبه، شکدم مدعی می‌شود که بارها به ایران سفر کرده، بدون برخورداری از کارت خبرنگاری یا جایگاه رسمی توانسته به حلقه‌های نزدیک به قدرت دسترسی پیدا کند و در فضاهایی حضور داشته که برای اکثریت شهروندان و حتی خبرنگاران داخلی دست‌نیافتنی است. همین ادعا به‌تنهایی پرسشی بنیادین را مطرح می‌کند: نظامی که مدعی کنترل همه‌جانبه امنیتی است، چگونه چنین نفوذی را ممکن کرده یا دست‌کم در برابر آن ناتوان بوده است؟ پاسخ این پرسش، فارغ از شخص شکدم، مستقیماً به ناکارآمدی، فساد درونی و شکاف‌های عمیق ساختار امنیتی جمهوری اسلامی بازمی‌گردد.

بخش‌هایی از اظهارات شکدم، به‌ویژه ادعاهای مربوط به رفتار و شخصیت رهبر جمهوری اسلامی، ماهیتی خصوصی و جنجالی دارند و بدون شواهد مستقل قابل راستی‌آزمایی قطعی نیستند. از منظر روزنامه‌نگاری حرفه‌ای، چنین ادعاهایی باید با احتیاط بررسی شوند، اما واکنش حکومت نشان داد مسئله اصلی نه دقت روایت‌ها، بلکه نفس شکسته‌شدن تابوی روایت از درون قدرت است. جمهوری اسلامی بار دیگر ثابت کرد که به‌جای شفاف‌سازی، پاسخ‌گویی یا اجازه تحقیق مستقل، تنها زبان سرکوب را می‌شناسد.

رسانه‌های حکومتی و نهادهای امنیتی به‌سرعت کوشیدند با حمله به شخصیت شکدم، کل روایت را بی‌اعتبار کنند. برجسته‌سازی پیشینه چندلایه او، همکاری‌های رسانه‌ای متنوع و نسبت‌دادن برچسب‌هایی چون «نفوذی» یا «پروژه اطلاعاتی» ترفندی آشنا در ماشین تبلیغاتی جمهوری اسلامی است. این روش قدیمی همواره برای فرار از پاسخ به محتوا به‌کار گرفته شده است؛ روشی که به‌جای روشن‌کردن حقیقت، تنها بر فضای ابهام و بی‌اعتمادی می‌افزاید. حتی اگر شکدم شخصیتی بحث‌برانگیز و دارای انگیزه‌های متناقض باشد، این واقعیت چیزی از مسئولیت حکومت برای پاسخ به پرسش‌های اساسی کم نمی‌کند.

از منظر حقوق بشر، اهمیت اصلی این پرونده نه در خود مصاحبه، بلکه در پیامدهای پس از انتشار آن نهفته است. گزارش‌های مربوط به احضار، تهدید و پیگرد قضایی افرادی که درباره این موضوع اظهارنظر کرده‌اند، بار دیگر نشان می‌دهد دستگاه قضایی جمهوری اسلامی نه نهادی مستقل، بلکه ابزاری برای خاموش‌کردن بحث عمومی و ارعاب جامعه است. در چنین نظامی، آزادی بیان یک حق بنیادین نیست، بلکه امتیازی موقت و لغوشدنی است که هر لحظه می‌تواند با برچسب «امنیتی» از شهروندان سلب شود.

واکنش حاکمیت به این پرونده نشان‌دهنده وحشت عمیق از هر شکاف روایتی است. اگر ادعاهای شکدم بی‌اساس است، راه درست پاسخ، تحقیق شفاف و مستقل است، نه تهدید و سرکوب. و اگر بخشی از این ادعاها حقیقت دارد، واکنش عصبی و امنیتی چیزی جز اعتراف غیرمستقیم به فساد، ناکارآمدی و بحران عمیق در ساختار قدرت نیست. جمهوری اسلامی بار دیگر ثابت کرد که بزرگ‌ترین تهدید برایش نه دشمن خارجی، بلکه روایت‌های کنترل‌نشده و پرسش‌های بی‌پاسخ است.

این پرونده از منظر رسانه‌ای نیز آزمونی جدی برای رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور به‌شمار می‌رود. بازنشر مصاحبه‌های جنجالی بدون پیگیری مستمر، راستی‌آزمایی و مطالبه پاسخ رسمی می‌تواند به فرسایش اعتماد عمومی منجر شود. رسانه‌های مستقل موظف‌اند فراتر از افشاگری اولیه، سرنوشت قضایی پرونده‌ها، سرکوب واکنش‌ها و پیامدهای حقوق‌بشری آن را نیز به‌طور مستمر دنبال کنند.

در نهایت، پرونده کاترین پرز شکدم بیش از آنکه درباره یک فرد باشد، درباره ساختاری است که بر پنهان‌کاری، سرکوب و دروغ بنا شده است. جمهوری اسلامی ایران بار دیگر نشان داد که حقیقت، شفافیت و حق دانستن شهروندان بزرگ‌ترین دشمنانش هستند. تا زمانی که این نظام با هر پرسش به‌مثابه تهدید امنیتی برخورد می‌کند، افشاگری‌ها ـ حتی اگر ناقص و بحث‌برانگیز باشند ـ نه‌تنها مشروع، بلکه برای روشن نگه‌داشتن چراغ حقیقت ضروری خواهند بود.