۱۴۰۴ آذر ۱۴, جمعه

بی‌آبی در ایران؛ شکاف عمیق میان شهر و روستا

 




بی‌آبی در ایران؛ شکاف عمیق میان شهر و روستا

نقض خاموش حقوق بشر و ویرانی محیط زیست**

مقدمه | میراث تلخ ما برای آیندگان

این مقاله به شکاف عمیق بی‌آبی در ایران، جنبه‌های حقوق بشری، پیامدهای محیط‌زیستی و سوءمدیریتی که کشور را به سمت نابودی منابع آبی سوق داده، می‌پردازد.


۱. روستاهای ایران؛ اولین قربانیان فراموش‌شده

در هیچ نقطه‌ای از ایران، بحران آب به اندازه روستاها عریان و بی‌رحم نیست.

۱-۱. روستاهای بدون شبکه آب‌رسانی استاندارد

این یعنی تبعیض ساختاری در حق دسترسی به آب.

۱-۲. وابستگی به منابع محلی؛ ویرانی در یک چشم بر هم زدن

چشمه‌ها، قنات‌ها و چاه‌های کم‌عمق در روستاها به کوچک‌ترین تغییر اقلیمی واکنش نشان می‌دهند. با خشک شدن این منابع، زندگی روستایی نابود می‌شود.

این اتفاق نه یک «بحران طبیعی»، بلکه نتیجه سال‌ها برداشت بی‌رویه و مدیریت غلط است.

۱-۳. آب آلوده، تانکرهای فرسوده و صف‌های بی‌پایان


۲. شهرهای ایران؛ پشت ظاهر آرام، بحرانی نفس‌گیر

اگرچه شهرها زیرساخت گسترده‌تری دارند، اما بحران آب در آن‌ها نیز رو به تشدید است.

۲-۱. شبکه‌های فرسوده شهری و افت فشار

قطعی‌های تابستانی، افت شدید فشار در مناطق کم‌ارتفاع و فرسودگی خطوط انتقال نشان می‌دهد که شهرها نیز در آستانه بحران حیاتی قرار دارند.

۲-۲. وابستگی خطرناک به سدها و طرح‌های انتقال آب

۲-۳. اولویت‌های سیاسی؛ شهرها در اولویت، روستاها در فراموشی

به دلیل فشار رسانه‌ای، تجمعات شهری و اهمیت سیاسی شهرها، مسئولان همیشه تلاش می‌کنند آب شهرها دیرتر قطع شود. این سیاست باعث شکل‌گیری یک طبقه‌بندی غیرانسانی شده است؛ جایی که روستاها در انتهای لیست قرار دارند.


۳. بی‌آبی و نقض حقوق بشر در ایران

حق دسترسی به آب سالم، طبق منشور جهانی حقوق بشر، یک حق اساسی است. اما میلیون‌ها ایرانی از آن محرومند.

۳-۱. زنان؛ قربانیان پنهان تبعیض آبی

۳-۲. کودکان؛ محروم از حق سلامت

آب آلوده شرایطی ایجاد کرده که کودکان در روستاها با بیماری‌های گوارشی، پوستی و عفونی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

۳-۳. مهاجرت اجباری و بی‌خانمانی زیست‌محیطی


۴. بحران محیط زیستی ایران؛ مرگ تالاب‌ها، فرونشست زمین و نابودی کشاورزی

۴-۱. فرونشست زمین؛ مرگ خاموش زیر پای ما

۴-۲. نابودی تالاب‌ها و رودخانه‌ها

۴-۳. تعطیلی کشاورزی و تهدید امنیت غذایی


۵. عدالت آبی؛ حلقه گمشده مدیریت بحران ایران

این یعنی بی‌عدالتی عمیق در توزیع یک منبع حیاتی.


۶. ریشه بحران؛ سوءمدیریت، تصمیم‌های اشتباه و فقدان برنامه ملی

۶-۱. سدسازی‌های غلط

ساخت ده‌ها سد بدون ارزیابی محیط‌زیستی، بسیاری از منابع آب پایین‌دست را نابود کرده است.

۶-۲. انتقال آب به‌جای مدیریت آب

به‌جای اصلاح الگوی مصرف، احیای قنات‌ها یا مدیریت علمی منابع، سال‌هاست که انتقال آب به‌عنوان «راه‌حل نمایشی» استفاده شده است.

۶-۳. نبود برنامه ملی آب


۷. جمع‌بندی | آب، نبض حیات ایران است




مهرنوش رهام

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

۱۶ آذر؛ روز دانشجو | نگاهی تاریخی، تحلیلی و حقوق بشری به نقش جنبش‌های دانشجویی

  ۱۶ آذر؛ روز دانشجو | نگاهی تاریخی، تحلیلی و حقوق بشری به نقش جنبش‌های دانشجویی مقدمه: دانشگاه، قلب تپنده آگاهی و اعتراض ۱۶ آذر یادآور ا...