سخنگوی صنعت آب — سیاست «کاهش فشار» یا خطری نظام‌مند برای شهروندان ؟

 

سخنگوی صنعت آب — سیاست «کاهش فشار» یا خطری نظام‌مند برای شهروندان؟

عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب، این‌بار با حرف‌هایی جنجالی بار دیگر نشان داده که بحران آب در پایتخت نه‌تنها فنی، بلکه زمینه‌ای عمیق حقوقی و اجتماعی دارد. او در تازه‌ترین سخنانش تأکید کرده است که «کاهش افت فشار آب» به‌صورت عمده از نیمه‌شب تا صبح ادامه خواهد یافت تا «فرصتی برای آب‌گیری مخازن» فراهم شود. 

اما این تدبیر، به‌ظاهر منطقی، اگر دقیق‌تر بررسی شود، چیزی جز فشار تحمیلی بر شهروندان عادی نیست؛ طرحی که توضیح بزرگ‌زاده را به تهدیدی خاموش برای زندگی روزمره مردم تبدیل می‌کند. او هشدار داده است که اگر مصرف آب تا ۱۰ درصد کاهش نیابد، این محدودیت فقط به ساعات شب محدود نمی‌ماند و ممکن است در تمام طول شبانه‌روز گسترش یابد. 

از سوی دیگر، سخنگوی صنعت آب با پیش‌بینی «سناریوی بدبینانه» برای تأمین آب تهران در پاییز، عملاً اذعان می‌کند که منابع حیاتی آب به یک وضعیت شکننده رسیده‌اند.  این سیاست «مدیریت فشار» که به‌ظاهر ابزاری فنی است، ظاهراً در خدمت محافظت از مخازن و جلوگیری از نشت طراحی شده، اما برای کاربران نهایی هزینه‌هایی دارد که به‌ندرت به آن اشاره می‌شود: کاهش فشار و احتمال ناپایداری در تامین آب شرب مردم عادی.

نقد مهم‌تر این است که چنین سیاستی با تأکید بر نقش «مشارکت شهروندان» در کاهش مصرف، مسئولیت بحران را تا حد زیادی به دوش مردم انداخته است. بزرگ‌زاده در عین حال اذعان کرده که اجرای محدودیت‌ها «قطعی» است اگر مردم همکاری نکنند.  این موضع، به نظر می‌رسد که ابزار فشار برای مهار مصرف به شکل تحمیلی به کار رفته است، بدون آنکه راه‌حل‌های ساختاری‌تر و بلندمدت‌تر برای بحران آب دنبال شود.

در نهایت، آنچه از سخنان بزرگ‌زاده برجسته می‌شود، نه فقط یک هشدار فنی، بلکه یک پیام روشن سیاسی ـ اجتماعی: «بحران آب» نه یک معضل مقطعی بلکه یک منطق حکومتی در حال نهادینه شدن است، منطق کاهش دسترسی مردم به مایۀ حیاتی حیات با توجیه مدیریت منابع. مگر نه اینکه آب، یک حق بنیادین انسانی است، نه فقط کالایی که فشار آن را بشود کم و زیاد کرد؟

مهرنوش رهام